Yapay Zeka: Kimler İçin Fırsat, Kimler İçin Tehdit?

2024'e girerken, senenin en trend konularından biri olacağına dair çok güçlü sinyaller aldığımız yapay zeka, hayatımızın tam ortasında yer alıyor. 20 seneyi aşkın süredir içinde olduğum işe alım dünyasına baktığımızda, yapay zeka işe alımın kalbinde yer alıyor. Korn Ferry 2024 İşe Alım Trendleri Raporu'na göre, üst düzey yöneticilerin %82'si yapay zekanın iş hayatlarında kritik bir etkisi olacağını söylüyor. Yapay zeka hakkında birçok görüş ve tartışma var. Peki, yapay zeka bir tehdit mi, yoksa bir fırsat mı? Ya da şu soruyu sormalıyım: Yapay zeka kimler için tehdit, kimler için fırsat?

Yapay zeka, bazı meslekler için fırsatlar sunarken, diğer bazı meslekler içinse, yapay zeka kullanılmadan ilerlenmesi durumunda bir tehdit oluşturabilir. Yapay zeka ile fırsat yaratılabilecek meslekler arasında otomotiv, sağlık, hukuk ve eğitim gibi sektörler bulunurken, tamamen otomasyonla ilerleyebilecek, insan gücü ve hizmet sektörü odaklı bazı mesleklerde daha az kişinin çalışmasına ortam hazırlayabilir. Bu noktada yapay zeka ile barışık olmamız gerekiyor. Çünkü yapay zeka, operasyonel odaklı işlerde kullanılan iş gücünü azaltsa da, bu görevlerde yer alan kişilere ek zaman kazandırabilir ve onların daha kalifiye işler yapmasına destek olabilir. Örneğin, bir avukat düzenli olarak aynı belgeyi yaratıp zaman kaybederken, taslağını yapay zekanın oluşturduğu belgeyle, o avukat enerjisini işin daha stratejik taraflarına yönlendirebilir ve muhtemelen daha güçlü bir sözleşme hazırlayabilir.

İşe alım tarafında bir örnek vermek gerekirse, bir işe alım uzmanının bir rolü kapatması ve doğru adayları bulması 6-8 hafta sürebilir. Bu sürecin %90'ı manuel işlemlerden oluşur. Yapay zeka ile işe alım platformu kullanan bir İK uzmanı ile, tüm görevleri manuel olarak ilerleten bir uzman arasında çok ciddi bir verimlilik farkı vardır. Bu durumda, yapay zeka ile işe alım yapan uzman için yapay zeka bir fırsat sunarken, kullanmayan bir İK profesyoneli için bir tehdit oluşturur.

Yapay Zeka ile Hayatımıza Girecek Meslekler

Yapay zeka ve yeni çağın gereklilikleri, bazı meslekleri etkilerken, ayrıca yeni mesleklerin de oluşumunu hızlandıracak. Önümüzdeki 3-5 sene içerisinde yapay zekaya bağlı olarak gelişebilecek meslekler arasında yapay zeka mühendisliği, yapay zeka sistemleri için veri analizi ve modelleme yapan veri bilimci, yapay zeka etik uzmanı, robotik mühendisi ve yapay zeka danışmanı gibi meslekler gündeme gelecek. Tüm bu roller oldukça teknik olmakla birlikte, bu rollerde görev alacak kişilerle çalışacak ekiplerin de bu pozisyonlarla birlikte koordine olabilmeleri için yeni çağın yetkinliklerine sahip olmaları gerekiyor.

Davos 2024 çıktılarından birisi de bu yıl yetkinlik bazlı işe alımların kritik roller için önemiydi. McKinsey & Co, Davos 2024'ün 10 ana fikrinde, şirketlerin çoğunda kritik önemdeki rollerin %20 ile %30'unun doğru adaylarla doldurulamadığını ve bunun için yetkinlik bazlı işe alımla oluşturulan yetenek havuzunun öneminden bahsediyor. Genel müdürlüğünü yürüttüğümhiringcycle.ai'da adaylar, yetkinlik bazlı mülakatlarla değerlendiriliyor. Bu noktadan baktığımızda, yapay zeka, 21. yüzyıl yetkinliklerini geliştiren adaylar için bir fırsatken, bu yetkinlikleri geliştirmeyenler, kısacası yeni çağa adapte olamayanlar için bir tehdit.

Şirketler İçin Yapay Zeka Bir Tehdit mi Fırsat mı?

Bu konu, şirketlerin dijital dönüşüme ne kadar açık olduğuna ve yapay zekayı nasıl adapte edebildiklerine bağlı. Harvard Business Review'da yazdığım "Dijitalleşemeyen KOBİ'lerin Hayatta Kalması İmkansız" başlıklı yazımda bahsettiğim gibi, bizi geleceğe taşıyacak, elde ettiğimiz başarıların daha ötesine götürecek olan süreç dijitalleşmedir. Yapay zeka burada iş sahiplerine muazzam fırsatlar sunuyor.

Otomatiğe bağlanabilecek işler için yapay zeka kullanımının şirket sahiplerinin hayatını ne kadar kolaylaştırabileceğine ilişkin farkındalık, burada atılması gereken ilk adımdır. Kendi uzmanlık alanımdan örnek vermek gerekirse, LinkedIn ve SHRM verilerine göre, hatalı bir işe alımın maliyeti 100.000 USD civarında. Nedir hatalı işe alım? Önyargılar, etiketler, belki pozisyon kapama baskısıyla gerçekleştirilen hızlı işe alımlar, ilgili rolde üç kişinin değişmesi ve rolün gerektirdiği gibi yapılamaması, hatalı bir işe alıma rahatlıkla kapı açabilir.

Peki, her şirket nasıl yapay zeka kullanabilir? İhtiyaçları belirleyerek, bu konuda şirket eğitimleri alarak, ihtiyaca uygun yeteneği geliştirerek, şirketler bir adım atabilir. Unutmamak gerekir ki, yapay zekayı iş süreçlerimizde kullanmak, veri analizi ve öğrenme için büyük miktarda veri gerektirir. Şirket sahipleri, veri toplama, depolama ve yönetim süreçlerini optimize etmeli ve veri güvenliği önlemlerini almalı. Kendi yolculuğumdan örnek vermem gerekirse, 20 seneyi aşkın insan kaynakları bilgim ve biriktirdiğimiz data ile, teknoloji ekibimiz sayesinde oluşturduğumuz hiringcycle.ai'nin birçok işe alım aracından farkı, sahip olduğumuz tecrübe ile oluşturduğumuz veri ve ana insan kaynakları bilgimiz. Bu noktada, teknoloji ekibimizle yaptığımız işbirliği olmazsa olmazımız.

Evet, yapay zeka 2024 ve takip eden yıllarda ana konularımızdan birisi olacak. Yapay zeka bir tehdit mi, yoksa bir fırsat mı? Konunun neresinde durduğunuza, konuya nereden baktığınıza bağlı olarak değişir. Bence, kendini geliştiren adaylar, dijital dönüşümde yol almak isteyen şirketler için, yapay zeka ile el ele yürümek bir fırsat yaratırken, gelişime kapalı veya değişimden korkan aday ve şirketler için büyük bir tehdit olacak.

Teknolojiyle kalın!

Ahu Bade Özkan

KAGİDER Yönetim Kurulu Üyesi